Biri bana “Neler süt yapar?” siye sorduğunda genellikle duymayı beklediği cevap süt artıran besinleri sıralamamdır fakat bu konu kısa bir cevapla özetlenemeyecek kadar derin. Kadın ve çocuk sağlığı alanında uzman bir diyetisyen ve emzirme danışmanı olarak gelin benim gözünden bakın.
İlk konuşmamız gereken şey şu: Sütünüz gerçekten az mı yoksa size mi öyle geliyor? Sütün az olduğu “düşüncesinin”, sütün erken kesilmesinin en yaygın sebebi olduğunu biliyor muydunuz? (Academy of Breastfeeding Medicine) Süt yeterli olsa bile sadece bu düşünce bebeğe gereksiz mama takviyesine sebebiyet verir. Böylece bebeğin memede geçirdiği zaman azalır. Süt talep üzerine üretilir. Bebek ne kadar emerse süt o kadar üretilir. Sonuç olarak süt miktarı zamanla gerçekten azalır ve bunu erken sütten kesilme takip eder. Bir de annenin yaşadığı stres var tabii ki, yüksek stres hormonları varlığında süt yapan hormonlar aktif olarak çalışamaz ve süt üretimi olumsuz etkilenir. Bu nedenle en başında gerçekten sütünüzün az olup olmadığını saptamak çok önemlidir. Bunu nasıl anlayacağız? Bakmanız gereken 2 şey var:
- Bebeğin güzel büyüyor olması
- Bezini yeteri kadar kirletmesi
Peki neler yanıltıcıdır ve dikkate alınmamalıdır?
- Bebeğin davranışları: sık ağlama, uyku düzenindeki bozukluklar vs. Başka şeylerden de kaynaklanıyor olabilir, bize bebeğin aç kaldığını kesin olarak göstermez.
- Bebeğin mama verildiğinde iştahla bitirip uzun bir uykuya dalması : Çok sıklıkla duyuyorum şu cümleyi: “… en sonunda mama verdim. Nasıl iştahla içti ve anında bitirdi size anlatamam. Ancak öyle doydu da güzelce uyudu. Meğer ne çok aç kalmış…” Belki açtı belki değildi, bilemeyiz. Mamayı yemeğin üzerine yediğiniz tatlı gibi düşünün, aç olmasanız bile iştahla yiyebilirsiniz ve ardından uykunuzu getirir.Ayrıca biberondan çekmesi memeden emmeye göre çook daha kolaydır. Hızlıca bitirmesi normaldir.
- Annenin memeyi sağdığında çok fazla süt çıkmaması: Birincisi pompalar bebek değildir.Evet gerektiğinde işimizi görür fakat her zaman bebekten daha iyi süt çıkaramayabilirler. Pompanın kalitesi, ritmi, vakumlama gücü; çıkan süt miktarını etkiler. İkincisi günün her saati aynı miktarda süt üretilmez ama önemli olan bebeğin her öğünde değil 24 saat içinde toplam ne kadar süt aldığıdır. Bu nedenle 24 saat boyunca hiç emzirmeden sağarsanız total süt miktarını bulursunuz ama sadece bunu öğrenmek için bebeği memeden uzak tutmak neden? Ayrıca, herkese uyan standart bir süt miktarı olmadığını da belirteyim. Bu bir aralıktır. Alt limit ve üst limit olacaktır. Sizce de kirli bez sayısına bakmak çok daha kolay değil mi?
- Memelerin aşırı genişlememesi/ süt sızdırmaması: Her meme sızdırmaz ve aşırı genişlemeyebilir. Memenin dışarıdan görünen boyutu hiçbir zaman süt üretimi ile ilgili bilgi vermez.
Buraya kadar tamam. Diyelim ki bebek yeteri kadar bez kirletmiyor veya büyümesi yeterli değil. Yani sütün az olduğunu garantiledik. Şimdi ne yapacağız? Hangi besinler süt yapar diye Google’a yazmak yerine daha sağlam bir çözüm için süt üretimi neden az bunu bulacağız. Neler olabilir?
- Emzirme sıklığının yeterisiz olabilir
- Bebeği saate bakıp bir programa bağlı kalarak emziriyor olabilirsiniz
- Bebek yeteri kadar memede kalmıyor olabilir, yani emme süreleri kısa olabilir
- Bebek memeyi zayıf/yetersiz çekiyor olabilir
- Bebek memeye tam yerleşmiyor olabilir
- Annenin kullandığı bazı ilaçlar emzirme ile uyumlu değildir ve süt üretimini olumsuz etkiliyor olabilir (muhakkak doktorunuza danışınız)
- Anne alkol sigarayı sıklıkla tüketiyor olabilir
- Annenin hormonal bir rahatsızlığı olabilir (örneğin polikistik over, tiroid problemleri vs)
- Anne daha önce bir meme ameliyatı geçirmiştir ve meme dokusu azalmış olabilir
- Veyaa…. süt üretiminde sorun yoktur fakat bebeğin ağız anatomisinde var olan bir problem sütü yeteri kadar alamamasına sebep oluyor olabilir.
Yani sevgili anneler, ne süt yapar sorusunun ardında pek çok olasılık yatar. Tüm bunları bilirken ilk önerdiğim şey rezene veya boza olamaz, fazla yüzeysel olacaktır. Bu nedenle
1) İlk adım emzirmenin yakından incelenmesidir.
2) Sağlıklı bir beslenme programı ile süt kalitesi ve miktarı desteklenmelidir.
2) Süreç bitkisel galaktagoglar (süt artırdığı düşünülen besin ve bitkiler) ile doğru seçimle ve doğru dozda desteklenebilir.
Diyetisyen olduktan sonra İngiltere’de, King’s College London’da Kadın ve Çocuk Sağlığı üzerine uzmanlığımı tamamlayıp emzirme danışmanlığı sertifikamı aldım ve sizler gibi pek çok anne ile çalıştım. Siz de bu konuda profesyonel bir yardım almak isterseniz buraya tıklayarak benimle iletişime geçebilir, randevu talep edebilirsiniz.
Sevgiler,
Beyza Geçer
Uzman Diyetisyen & Emzirme Danışmanı
